Ze bouwen daarginds een concentratiekamp

Samenvatting
Over wat er in de oorlog allemaal gebeurd is, bestaat een redelijk nauwkeurig beeld. We weten ook redelijk nauwkeurig wat er zich in deze periode in het dorp Vught hee afgespeeld. Het beeld van wat de inwoners toen wisten en dachten is veel vager. In januari 1943 werden de inwoners van het dorp plotseling geconfronteerd met een SS-concentratiekamp, het enige echte concentratiekamp dat door de Duitsers in de bezette West-Europese gebieden zou worden gerealiseerd. De eerste transporten met uitgeputte gevangenen zorgden alom voor ontzetting en verontwaardiging. Dat nam nog toe toen er verhalen loskwamen over de erbarmelijke omstandigheden in het kamp en de hoge ster ecijfers. In het dorp werden de inwoners geconfronteerd met uitgeputte vrijgelaten gevangenen en gegijzelde studenten. Ze zagen grote groepen Joodse mannen, vrouwen en kinderen, die uit het hele land naar het kamp kwamen. Op het station waren ze getuige van het massale en chaotische vertrek van transporten met Joodse kinderen. Op straat kwamen ze groepjes gevangenen tegen en opgepakte stakers en verzetsmensen. Ze zagen de treinen vol met Joden vertrekken en ze zagen de Duitse en Nederlandse SS'ers die voor dit alles verantwoordelijk waren. De confrontaties met het kamp en de transporten hebben de inwoners van Vught voor lastige dilemma's en moeilijke keuzes gesteld. Moesten ze protesteren? Moesten ze verzet plegen? Kon dat überhaupt? Konden ze de gevangenen helpen, of de vertrekkende Joden? Moesten ze helpen bij voedselvoorziening voor onderduikers of misschien zelfs voor onderduik zorgen? Met dit boek wil Bert Oomen inzicht geven in de dilemma's waar de inwoners voor kwamen te staan. Hij laat zien hoe verschillend ze hier soms mee om zijn gegaan, welke keuzes ze hebben gemaakt, door welk gevoel ze zich lieten leiden en welke moed ze daarbij soms wel of niet hebben getoond. Hij laat daarbij ook zien welke lessen hieruit te trekken zijn voor de huidige tijd.